Het cytologisch onderzoek bij koeien wordt reeds lang uitgevoerd om ontstekingen te ontdekken van het reproductieve systeem zoals bijv. endometritis (ontsteking van het baarmoederslijmvlies) dat aanleiding kan geven tot infertiliteit. Endometritis bij melkkoeien is gedefinieerd als een ontsteking die kan voorkomen in het endometrium ongeveer 21 dagen na het kalven en is dus een zeer lokale pathologie. Alhoewel dat endometritis grondig werd bestudeerd en besproken tijdens de laatste jaren is er nog steeds een gebrek aan een echte 'golden' diagnostische methode. De Cytologische Borstel Technologie en de uterine spoeling worden vaak gebruik om endometritis op te sporen.
Beide methoden worden toegepast om stalen te bekomen van de binnenkant van de baarmoeder voor het opsporen van polymorfonucleaire neutrofielen (PNMs) waarvan geweten is dat deze voorkomen in ontstekingscellen in baarmoedervocht en worden gecorreleerd met de graad van fertiliteit. Verhoogde waarden van PNMs gaan gepaard met verlaagd percentage zwangerschappen: Gilbert R.O. et al. (Theriogenology 2005) bewees in zijn studie de relatie tussen endometritis en fertiliteit. Een belangrijk aantal koeien zonder endometritis bleken drachtig te zijn op 300 dagen na kalving ten opzichte van het aantal koeien met endometritis (89% vs. 63%). Tevens werd aangetoond dat het drachtig zijn tijdens de eerste cyclus hoger lag in gezonde koeien tov koeien met endometritis en dat betekent meerdere inseminaties edg. om drachtigheid te bekomen (Gilbert R.O. et al, Theriogenology 2005)
Twee bijkomende studies hebben beide technieken vergeleken (Cytologische Borstel vs spoeling van de baarmoeder) om de meest accurate methode te bepalen voor het opsporen van endometritis (Barlund C.S. et al Theriogenology 2008, Kasimanickam R. et al, Canadian Veterinary Journal 2005).
Beide conclusies waren dat de Cytologische Borstel:
Om een verhoogde drachtigheid te bekomen door het detecteren en door het onmiddellijk behandelen van endometrische ontstekingen zou de cytologische borstel als routine moeten gebruikt worden door de veeartsen gespecialiseerd in de voortplantingsgeneeskunde.
